Informatie over eenzaamheid

 

Cijfers

Nog altijd heerst er (helaas) een taboe rondom het onderwerp eenzaamheid. Maar waarom? Verbinding is immers een eerste levensbehoefte. En de cijfers, die liegen er niet om. Uit recent onderzoek is gebleken dat 47% van de Nederlandse bevolking van 18+ kampt met eenzame gevoelens. 36% is wel eens eenzaam, en maar liefst 11% geeft aan zich ernstig eenzaam te voelen. 11% van de Nederlandse bevolking, dan spreken we over bijna 2 miljoen mensen! Laat dat maar eens op je inwerken. Eenzaamheid is niet weg te denken uit de samenleving. En denk nu niet dat dit alleen om de ouderen gaat, want dit is een misvatting. Eenzaamheid komt voor in alle leeftijden, ook bij kinderen. Eenzaamheid start al in de wieg.

 

Begrip Eenzaamheid

Maar wat is eenzaamheid nu eigenlijk? In de definitie van Jeannette Rijks wordt dit als volgt omschreven:

 

“Het fysiek ervaren tekort aan (patronen van) verbinding met andere mensen”

 

Er wordt gesproken over een fysiek ervaren tekort omdat in neuropsychologisch onderzoek is aangetoond dat eenzaamheid hetzelfde hersengebied activeert als fysieke pijn. Als we ons branden aan een kachel, stuurt het lijf ons een signaal onze hand weg te trekken. Bij eenzaamheid krijgen we een signaal, een emotie, van onze hersenen om contact met andere mensen te zoeken. Je zult dus in actie moeten komen. Dit lukt echter niet iedereen. En als dit tekort aan verbinding te lang duurt dan doet dat wat met het brein: er ontstaat een zogenaamd 'eenzaam brein'. We spreken dan van chronische eenzaamheid. Dit kan ontstaan vanaf ongeveer 9 maanden tot een jaar van sterke eenzame gevoelens. Het IQ kan tot wel 10 IQ-punten achteruit gaan, er kunnen lastiger beslissingen genomen worden, maar ook is het lastig gezichtsuitdrukkingen van een ander te lezen en deze worden vaak negatief uitgelegd. Maar ook ontgaat het plezier in de omgang met anderen. Het brein raakt verkrampt. Gelukkig zijn de hersenen flexibel en is hier iets aan te doen.

 

Dit verkrampte ofwel eenzame brein is niet het enige gevolg van landurige eenzaamheid. Ook neemt bijvoorbeeld de kans op versnelde ontwikkeling van dementie en alzheimer toe. Ook de kans op hart- en vaatziekten wordt vergroot. Er ontstaat een verminderd afweersysteem en een grotere sterfkans tot wel 10 jaar. Er is zelfs uit onderzoek gebleken dat eenzaamheid net zo slecht voor je is als het roken van 15 sigaretten per dag. Ik hoop dat hiermee de noodzaak duidelijk wordt dat (chronische) eenzaamheid aangepakt zal moeten worden.

 

In de definitie wordt ook gesproken over patronen van verbinding. Het leven bestaat uit het betekenis geven aan patronen. Patronen zijn overal in terug te vinden. Je staat ’s ochtends op, je stapt onder de douche, ontbijt, poets je tanden, vertrekt naar je werk. Zo maar een voorbeeld. Zo hebben we ook patronen in de relaties met andere mensen. Deze bepalen hoe je met iemand omgaat. Patronen zijn echter veranderlijk. Denk maar eens aan de overgang van het schoolgaande naar het werkende leven, ouders die scheiden waarbij je deels bij de ene ouder, deels bij de andere ouder gaat wonen, een verhuizing, of die van de buren. Het heeft allemaal effect op ons. Patronen worden verstoord. Patronen geven ons een gevoel van veiligheid, vertrouwdheid en voorspelbaarheid. Bij een verstoord patroon wordt dit gevoel aangetast. Het is zaak wanneer een patroon in een relatie verstoord wordt hier een nieuwe invulling aan te geven. Dit gebeurt vaak onbewust. Wanneer dit niet lukt kan je last krijgen van deze verstoring. Het kan weerstand op gaan roepen en zorgen voor chaos en uitmonden in eenzaamheid.

 

Behoefte

Een misvatting over eenzaamheid is dat je veel mensen om je heen zou moeten hebben om niet eenzaam te zijn. Echter verschilt dit van mens tot mens. Gemiddeld heeft een mens behoefte aan drie personen waarmee deze in verbinding staat. Gemiddeld, want er zijn ook mensen die voldoende hebben aan één goede vriend. Wat meer van belang is de diepgang, de mate van verbinding die er is met een ander. Zo kan iemand zich in een grote groep ontzettend eenzaam voelen als er geen verbinding is met deze mensen. Hier geldt dus kwaliteit boven kwantiteit. 

 

Hulp voor mensen die zich chronisch eenzaam voelen

Ik kies bewust voor de beschrijving: ‘mensen die zich chronische eenzaam voelen’ en niet voor ‘chronisch eenzamen’. Je BENT namelijk niet eenzaam, je VOELT je eenzaam. Het is geen onderdeel van je identiteit.

 

Er zijn voldoende initiatieven om mensen samen te brengen. Zo worden er diverse uitjes als koffie ochtenden, bingo middagen, klaverjas avonden en dagjes uit georganiseerd. Ook zijn er maatjes projecten waarbij mensen aan elkaar gekoppeld worden om zo ondersteuning te bieden. Allemaal hele mooie initiatieven. Echter bij chronische eenzaamheid is dit niet de oplossing. Het kan er juist voor zorgen dat het gevoel alleen maar versterkt wordt of dat iemand afhankelijk van een ander wordt.

 

Gelukkig is er ook een cursus voor deze doelgroep, van mensen zich chronisch eenzaam voelen: ‘Creatief Leven’. In deze cursus wordt het eenzame brein aangepakt, de nodige competenties aangeleerd waarna de persoon zelf zijn eigen gevoel van eenzaamheid leert op te lossen. Echter is het wel van belang dat iemand zelf erkent eenzaam te zijn, er iets aan wil doen, hier ook toe in staat is en het ook gaat doen! Het zogenaamde WWKD: Weten, Willen, Kunnen, Doen. Iemand op cursus sturen heeft dus geen zin. Dit moet uit iemands eigen initiatief komen. Informatie over de cursus lees je hier. Ook vertel ik je in deze video over de cursus en krijg je ook een beeld van mij. 

 

Eenzaamheidstest

Twijfel je of je je chronisch eenzaam voelt. Vul dan de eenzaamheidstest in. Deze test is volledig anoniem. Het invullen duurt ongeveer 10 minuten. De uitslag kun je aan het einde voor jezelf opslaan en eventueel, als je dit wilt, delen met een deskundige. Wil je ondersteuning bij de aanpak, geef je dan op voor de cursus. Wil je meer informatie, stuur me dan ook gerust een e-mail.